MIGNON I
Anh có biết nơi mà hoa chanh nở
Trong vườn xanh cam lấp lánh ánh vàng
Giữa trời xanh thổi nhẹ nhàng ngọn gió
Nguyệt quế trên cao và lặng lẽ kim nương?
Anh có biết gì về xứ sở này không?
Ta hãy đi về, đi về nơi đó
Người yêu ơi, em muốn đến cùng anh.
Anh có biết ngôi nhà có cột đỡ mái tranh
Sáng sủa trong phòng, ngoài mái hiên tĩnh lặng
Những bức tượng đá đứng nhìn em như muốn
Hỏi: “Có điều gì đã xảy đến với con?”
Anh có biết gì về xứ sở này không?
Ta hãy đi về, đi về nơi đó
Người đỡ đầu, em muốn đến cùng anh.
Cha có biết ngọn đồi, nơi mây phủ con đường?
Con la tìm trong sương đường đi của nó
Trong hang tối có con rồng giống cũ
Tiếng đá rơi và thác réo ầm ầm
Cha có biết gì về xứ sở này không?
Ta hãy đi về, đi về nơi đó
Cha thân yêu, chúng ta hãy lên đường!
Kennst du das Land, wo die Zitronen blühn
Kennst du das Land, wo die Zitronen blühn,
Im dunkeln Laub die Goldorangen glühn,
Ein sanfter Wind vom blauen Himmel weht,
Die Myrte still und hoch der Lorbeer steht,
Kennst du es wohl?
Dahin, dahin
Möcht ich mit dir, o mein Geliebter, ziehn.
Kennst du das Haus? Auf Säulen ruht sein Dach,
Es glänzt der Saal, es schimmert das Gemach,
Und Marmorbilder stehn und sehn mich an:
Was hat man dir, du armes Kind, getan? —
Kennst du es wohl?
Dahin, dahin
Möcht ich mit dir, o mein Beschützer, ziehn.
Kennst du den Berg und seinen Wolkensteg?
Das Maultier sucht im Nebel seinen Weg,
In Höhlen wohnt der Drachen alte Brut,
Es stürzt der Fels und über ihn die Flut;
Kennst du ihn wohl?
Dahin, dahin
Geht unser Weg! o Vater, lass uns ziehn!
______________________
Mignon (tiếng Pháp
đọc là Mi-nhon – bé bỏng, dễ thương) – là nhân vật trong tiểu thuyết “Những năm
tháng học nghề của Wilhelm Meister” của Goethe, một cô gái tuổi teen có tính tình
rất kín đáo. Nhân vật chính của tiểu thuyết, nhà văn Wilhelm Meister gặp cô bé Mignon
lúc cô lên khoảng 12-13 tuổi, là thành viên của một nhóm nghệ sĩ lang thang. Mignon
không nói sõi tiếng Đức, các bài hát của cô nghe có vẻ nhớ nhà da diết, nhớ đất
nước Italia xinh đẹp của cô. Cô mặc quần áo con trai và tự gọi mình là một cậu bé.
Các nghệ sĩ khác thường sỉ nhục cô và nhiều khi cô bé bị đánh đập thâm tệ. Wilhelm
Meister đã đứng ra bảo trợ, mua cô từ người chủ với ba mươi đồng taler (đồng tiền
bằng bạc của châu Âu thời đó). Mignon bắt đầu theo Wilhelm Meister, phục vụ ông
và những người đồng hành. Cô không chỉ biết hát mà còn biết nhảy múa và làm xiếc.
Wilhelm đối xử với cô bằng tình cảm của một người cha. Cùng với Wilhelm còn có một
ông già chơi đàn hạc – người này có tâm thần nửa điên nửa thật.
Sự quyến luyến
của Mignon đối với Wilhelm Meister dần dần phát triển đến một tình yêu. Cô bé tỏ
ra ghen hờn đối với những người phụ nữ có cảm tình với ông. Một hôm Wilhelm bị
mấy tên cướp đánh chảy máu, cô bé đã lấy những sợi tóc của mình để buộc vết thương
cho ông. Sau lần dựng thành công vở “Hamlet”, những người nghệ sĩ đã tổ chức một
bữa tiệc nhậu. Hôm đó có một người phụ nữ lạ mặt tỏ ra rất thân mật với Wilhelm.
Mignon đã cắn vào tay Wilhelm, khi ông đi ra với người phụ nữ vừa quen. Đến
đêm, người phụ nữ nọ đến phòng của ông và họ đã có một đêm “ân ái mặn nồng”
nhưng vì trong đêm tối lại vì quá say xỉn nên Wilhelm không hề biết đấy là ai.
Sáng ra, vẻ mặt của Mignon làm cho Wilhelm vô cùng kinh ngạc, cô bé trở nên cư
xử rất khác với ông. Wilhelm ngỡ rằng cô bé đã trở thành người lớn chỉ sau một
đêm.
Wilhelm quyết
định để Mignon ở lại chỗ bà Therese để hồi phục sức khỏe của cô. Ông biết được
rằng Mignon là con gái của ông già chơi đàn hạc từ mối quan hệ loạn luân của ông
với em gái của mình. Ở phần cuối của tiểu thuyết, Mignon đã chết trong vòng tay
của Wilhelm sau một căn bệnh tai ác. Không lâu trước khi chết, cô bé đã đồng ý mặc
quần áo của phụ nữ. Wilhelm phát hiện ra đêm đó Mignon đã đột nhập vào phòng của
mình để qua đêm “thân mật” với ông. Cô bé đã trốn ở đó để chờ ông nhưng sau đó người
phụ nữ lạ bước vào phòng, cuối cùng là Wilhelm và ông tự tay mình đóng cửa. Suốt
cả đêm đó cô bé ở trong phòng và đã “cháy lên” vì hờn ghen và ham muốn. Đó là một
cú sốc không thể chịu đựng và đã sinh ra căn bệnh tai ác cho cô ấy.
Hình tượng Mignon
với cây đàn và những bài hát u buồn kể về những nỗi sầu khổ dịu dàng không chỉ xuất
hiện trên sân khấu, trong giới ca nhạc kịch opera mà còn là nguồn cảm hứng cho nhiều
tác phẩm âm nhạc của các nhạc sĩ nỗi tiếng như: Ludwig van Beethoven, Franz Schubert, Robert Schumann… cũng như rất
nhiều nhà thơ nổi tiếng khắp thế giới. Trong hội họa và điêu khắc cũng có những
tác phẩm rất đẹp về Mignon.
MIGNON II
Chỉ những ai khao khát
Hiểu được nỗi buồn tôi!
Cô đơn và tách biệt
Với tất cả niềm vui
Tôi nhìn lên bầu trời
Nhìn về xa tít tắp
Người tôi yêu dấu nhất
Ở tận chốn xa vời.
Lòng tôi như lửa đốt
Đầu óc tôi rối bời
Chỉ những ai khao khát
Hiểu được nỗi buồn tôi!
Nur wer die Sehnsucht kennt
Nur wer die Sehnsucht kennt
Weiß, was ich leide!
Allein und abgetrennt
Von aller Freude,
Seh ich ans Firmament
Nach jener Seite.
Ach! der mich liebt und kennt,
Ist in der Weite.
Es schwindelt mir, es brennt
Mein Eingeweide.
Nur wer die Sehnsucht kennt
Weiß, was ich leide!
MIGNON III
Anh đừng hỏi, đừng bắt em thừa nhận
Bí mật là điều bắt buộc với em
Em muốn trao anh tất cả nỗi niềm
Nhưng số phận em không hề mong muốn.
Ở nơi mặt trời mọc lên rồi lặn
Trên những cánh đồng bao phủ bóng đêm
Đá cũng mở ra lồng ngực của mình
Để kiếm đường cho nước nguồn chảy xuống.
Ai cũng muốn trong vòng tay người bạn
Thổ lộ ra nỗi cay đắng của mình
Chỉ riêng em thề khép chặt cõi lòng
Và chỉ ông trời mới mong mở chúng.
Heiß mich nicht reden, heiß mich schweigen
Heiß mich nicht reden, heiß mich schweigen,
Denn mein Geheimnis ist mir Pflicht,
Ich möchte dir mein ganzes Innre zeigen,
Allein das Schicksal will es nicht.
Zur rechten Zeit vertreibt der Sonne Lauf
Die finstre Nacht, und sie muß sich erhellen,
Der harte Fels schließt seinen Busen auf,
Mißgönnt der Erde nicht die tiefverborgnen Quellen.
Ein jeder sucht im Arm des Freundes Ruh,
Dort kann die Brust in Klagen sich ergießen,
Allein ein Schwur drückt mir die Lippen zu,
Und nur ein Gott vermag sie aufzuschließen.
MIGNON IV
Chắc rằng chẳng ai buộc tội gì đâu
Khi em mặc bộ áo quần màu trắng
Một khi em đang đến gần giới hạn
Để về ngôi nhà nằm dưới đất sâu.
Em sống cuộc đời đâu có dài lâu
Rồi em sẽ về nằm yên ở đó
Còn bây giờ cho phép em từ bỏ
Chiếc dây lưng và chiếc nhẫn ngày nào.
Khi ra trình trước thần thánh trên cao
Ai hỏi gì đàn ông hay phụ nữ
Chẳng có áo quần, nếp nhăn chẳng có
Trước thánh thần mọi thân thể như nhau.
Ngày tháng của em lần lượt qua mau
Nhưng dấu vết của mình còn để lại
Giờ đây trong nỗi buồn đau tê tái
Em muốn mình trẻ mãi đến nghìn sau!
______________
*Loạt các bài Mignon 1, 2, 3, 4 chúng tôi đặt một cái tên chung là Nỗi buồn Mignon, thực ra phải gọi là Nỗi đau (Nỗi đau tình). Xin phép không bàn những khía cạnh thuộc về chuyên môn nhưng theo những gì đã đọc, đã nghe và đã thấy, thì quả thật nỗi đau này có một sức hủy diệt khủng khiếp.
______________
*Loạt các bài Mignon 1, 2, 3, 4 chúng tôi đặt một cái tên chung là Nỗi buồn Mignon, thực ra phải gọi là Nỗi đau (Nỗi đau tình). Xin phép không bàn những khía cạnh thuộc về chuyên môn nhưng theo những gì đã đọc, đã nghe và đã thấy, thì quả thật nỗi đau này có một sức hủy diệt khủng khiếp.
So lasst mich scheinen, bis ich werde
So lasst mich scheinen, bis ich werde,
Zeiht mir das weiße Kleid nicht aus!
Ich eile von der schönen Erde
Hinab in jenes feste Haus.
Dort ruh` ich eine kleine Stille,
Dann öffnet sich der frische Blick;
Ich lasse dann die reine Hülle,
Den Gürtel und den Kranz zurück.
Und jene himmlischen Gestalten,
Sie fragen nicht nach Mann und Weib,
Und keine Kleider, keine Falten
Umgeben den verklärten Leib.
Zwar lebt` ich ohne Sorg` und Mühe,
Doch fühlt` ich tiefen Schmerz genung.
Vor Kummer altert` ich zu frühe;
macht mich auf ewig wieder jung!
